Auke van der Meer: Etische dilemma's

Op woensdag 11 maart verzorgde ons lid notaris Auke van der Meer een lezing over ethische dilemma’s in het beroep.

Er gebeurt een hele boel in de notariële wereld; maar wat is ethiek? Wat is goed en wat niet? Wat is je morele kompas zonder moraalridder te zijn? Ethiek in de wet. Je eigen morele overtuiging. Ook je onderbuikgevoel helpt je. Wat speelt hier en wat zijn beweegredenen? Schokkende ontdekkingen! Auke nam ons mee is de dilemma’s waar een notaris mee te maken heeft. Allereerst schetste hij nog even de kernwaardes van het notariaat: onpartijdigheid, onafhankelijk, deskundigheid (wat is goed/fout en alles in goed vertrouwen), alle partijen op een lijn krijgen, alle partijen tevreden naar huis en goed kunnen uitleggen, standvastig zijn en zorgvuldig. Desgevraagd legt Auke uit wat het beroepsgeheim inhoud. Je legt een eed af, te beginnen als kandidaats notaris en daarna een verdieping als notaris. Ook medewerkers op kantoor hebben geheimhouding (op straffe van ontslag op staande voet). Het geweten wordt steeds belangrijker. Ook bij bestaande wetgeving. Hier innovatief en object mee omgaan. Partijen op een lijn krijgen: voorbeeld van echtpaar (2e huwelijk) over te naam stelling huis. Op naam van kinderen of op naam van langstlevende partner. Van geval tot geval er goed mee omgaan; geen enkele situatie is gelijk. Hoe kader je dit zo in dat alle partijen tevreden zijn. De notaris is onbezoldigd ambtenaar; maar ook ondernemer en inner van belastingen. (overdrachtsbelastingen; gekoppelde huis/werk-panden. Verschillende tarieven 2% en 6%. Ook hier komt je integriteit naar voren. Klanten willen soms alles op een nota van BV, incl. privé kosten want dan is het aftrekbaar van belasting). Een moeilijk pakket. Je kunt en mag daar niet aan mee werken. Na 2008 zijn er veel kandidaat notarissen verschenen voor raad van toezicht. Zij zijn verantwoordelijk voor het eigen handelen en dat van medewerkers. Er zijn bij onjuist handelen drie straffen denkbaar: waarschuwing, berisping of uit ambt gezet worden. Auke is wel eens klanten kwijt geraakt omdat hij niet met cliënt meeging bij de vraag iets onrechtmatigs te doen.

Ministerieplicht:

De notaris is verplicht medewerking te verlenen. Soms wil je er onderuit als je een sterk vermoeden hebt van frauduleus handelen. Moet je dit melden? Enerzijds ‘geheimhoudingsplicht’. Soms: wees head up: wees op je hoede. Bij aantoonbare onwaarheden mogen mogen geweigerd worden.

Poortwachtersfunctie

Ook dit is een taak van de notaris maar hij beschik niet over instrumenten om te toetsen. Wanneer houdt geheimhouding op en start meldingsplicht? Als je weet dat geld uit misdrijf komt weigert Auke medewerking. Rechter bepaalt wanneer je geheimhouding wordt gewraakt. Alles altijd op een weegschaal. Met dank voor een leerzame avond gingen wij om 20:30 uur huiswaarts.