Gezondheid van moeder en kind

José Rijnen | kinder- en jeugdpsycholoog | RC Tilburg

Na mijn afstuderen kwam ik als onderzoeker terecht in Rotterdam. Terugkijkend is die periode bepalend geweest voor mijn loopbaan.

Ik herinner me een krap behuisd gezin, 'drie hoog achter' in Hillesluis. Er was geen tafel, het eten werd uit de koelkast uitgedeeld, ieder zocht z'n plekje.

Ik was in shock: dit kan toch niet? Geen ruimte om te spelen, je huiswerk te maken, geen tijd en geld voor een gezonde maaltijd. Maar er was wél luidruchtige liefde en zorg voor elkaar, en op het kaalgetrapte grasveldje voor de flat werd volop gespeeld.

Niet oordelen. Kijken naar wat er wél is en met ouders en kinderen daarop doorbouwen. Helpen met wat er nodig is. Praktisch en dichtbij. 

40 jaar later ben ik gestart met 'Samen Opgroeien Tilburg'. Een burgerinitiatief van partijen die informele steun voor gezinnen en jeugdigen mogelijk maken. Investeren in het eigen netwerk, in steunouders en ervaringsdeskundigen. 

We krijgen steun van de gemeente Tilburg, Rotary Tilburg en van Rotary Tilburg Oost.

Ons doel? Zorgen dat kinderen veilig en gezond in het eigen gezin, in de eigen omgeving, op kunnen groeien. Met  informele steun dichtbij. Want 'It takes a Village to raise a child'.

Eric van Russen Groen | huisarts | RC Vlissingen

Moeder en Kind Zorg. Een mooi thema. Door mijn werk als tropenarts 4 jaar in West-Afrika en later 30 jaar huisarts in Nederland heb ik gezien hoeveel verschil goede moeder- en kindzorg kan maken. In Nederland heb ik in 30 jaar minder moeder- en kindsterfte gezien dan we in een maand in Ghana zagen. En natuurlijk ben ik als dokter geneigd te zeggen dat dat komt door de betere medische zorg. Maar dat is niet waar. Vaccinaties. Ja, die zijn belangrijk. Maar vooral schoon water, goede hygiëne, en het aller-,  allerbelangrijkste: Onderwijs. Voorlichting. Als je mensen kunt leren te begrijpen dat het onverstandig is koeienpoep op de navelstreng van de baby te smeren of dat het belangrijk is kinderen te beschermen tegen malariamuggen, en dat je met simpele hygiënische maatregelen kunt voorkomen dat je baby diarree krijgt, kun je zoveel bereiken. Een goede onderwijzer boekt meer gezondheidswinst dan een dokter.

Eric van Russen Groen, huisarts

RC Vlissingen

Coen Dresen | jeugdzorg | RC Oosterhout

"Zoals de ouden zongen, piepen de jongen."

Oftewel: Waar draait het bij opvoeden om?

Dat is een vraag, die ik je wil voorleggen voordat je verder leest.

En als je kinderen hebt, dan heb ik als tweede vraag: Hoe voed je die dan op?

Grote kans dat je iets zegt over liefde voor je kind, over al dan niet streng of zijn, of over straffen en belonen.

Ten slotte als derde vraag: wat heb je gedaan, als opvoeden een keer niet vanzelf ging?

Een voorbeeld zijn
Als ik met mensen over opvoeden praat, noemen ze maar zelden als eerste: voorbeeld zijn voor je kind. Toch gaan juist daarover veel gezegdes en oude wijsheden. Bijvoorbeeld 'Zoals de oude zongen, piepen de jongen', of 'De appel valt niet ver van de boom'.

De kern van zulke gezegdes is, dat kinderen de kunstjes afkijken van hun ouders. Het ultieme voorbeeld is het leren van taal. Allemaal afkijkgedrag. Taal laat bovendien zien wat ook heel belangrijk is: ouders, die enthousiast zijn bij de eerste woordjes. En die hun kleuter prijzen als het al de eigen naam met hanenpoten kan schrijven.

Als een kind wat ouder wordt, komen er meer voorbeeldfiguren. Een leerkracht, bijvoorbeeld, en wat later ook vriendjes en vriendinnetjes. Van die voorbeeldfiguren leren kinderen omgaan met anderen, en zeker zo belangrijk: het krijgen van zelfvertrouwen.

Voor de ouders
In dit artikeltje richt ik me verder tot ouders. Waar draait het voor hen bij opvoeden vooral om?

Twee dingen spelen daarin een belangrijke rol:

Ten eerste de relatie met je kind. Een oude wijsheid zegt: 'Om je uit de modder van je jeugd te knokken, heb je een volwassene nodig die werkelijk om je geeft'. Dat gezegde doelt natuurlijk in de eerste plaats op de ouders. Hier wil ik opnieuw een beroep op je doen als ouder. Herken je dat? Ben je iemand die écht om zijn/haar kinderen geeft? Als dat zo is, is er in de opvoeding al veel gewonnen.

Mocht dat wat minder zijn, geen man (vrouw) over boord: gelukkig kunnen er ook anderen zijn met zo’n betekenis voor je kind. Maar als ouder zou ik het daar toch niet op willen laten aankomen. Want bij een haperende relatie lopen andere opvoedmechanismes ook stroever. Belonen en straffen werken dan bijvoorbeeld minder. Dit artikeltje is te kort voor uitgebreide adviezen voor een goede relatie. Maar, denk in ieder geval aan het tonen van belangstelling en voldoende tijd voor elkaar maken.

Hoe werkt voorbeeldgedrag
Het tweede waar ik aandacht voor wil vragen, is hoe voorbeeldgedrag werkt. Een enthousiast voetballende vader laat zien, dat voetballen iets is, waar hij lol in heeft. Dat zien kinderen. Dan moet voetballen wel leuk zijn. Een werkende moeder laat zien dat werken belangrijk is. Dat zien kinderen. Ouders, die ontevreden zijn met hun leven, laten ook gedrag zien, waar kinderen zich aan spiegelen.

Dat is de kern van 'De appel valt niet ver van de boom'. Het is belangrijk om je dat te realiseren.

Let wel: dit is geen oproep om als vader harder te gaan trainen om een goede voetballer te worden. Hooguit om te laten zien, dat trainen bij voetballen hoort. Of om te laten zien, dat het leuk is om in een elftal te spelen en dat je er wil zijn voor je elftal.

En om terug te komen op de eerste hanenpoten van je kind: enthousiasme daarover is voorbeeldgedrag, de hanenpoten corrigeren, is dat ook. Dat nemen kinderen allemaal met zich mee.

Nog een voorbeeld: opruimen in een gezin. Het maakt niet uit hoe je zulke taken verdeelt, het is óók voorbeeldgedrag.

Er is dus geen 'goed' of 'fout' voorbeeldgedrag. Het is er altijd. Neem eens de tijd om rond te kijken bij vrienden en familie. Dan ga je het overal zien. Wellicht ga je het dan ook beter bij jezelf zien. Wees wel eerlijk naar jezelf: kinderen hebben perfecte voelsprieten voor gespeeld gedrag. Dát is ook een voorbeeld.