Lezing 21 november 2023 door Marte Siebinga
Wereldwijd: te veel water, te weinig water! De rol van een hydroloog.
Hydrologie is actueler dan ooit vanwege de centrale rol die water speelt in de samenleving en bij menselijke activiteiten.
Marte Siebinga heeft de Bachelor Future Planet Studies, met de specialisatie Aardwetenschappen (UvA) gedaan en een master Hydrologie aan de VU. Als junior onderzoeker gewerkt bij het IVM. Zij werkt nu als consultant en hydroloog bij een bedrijf dat zich wereldwijd bezighoudt met water security, groundwater exploration, water governance, water and climate smart agriculture voor diverse bedrijven en overheden. Ze gaat ons vertellen over projecten in Nederland en het buitenland om een indruk te geven van het werk dat ze doet.
Nederland verzilt - we moeten veranderen in hoe we omgaan met onze zoetwatervoorraad. Klimaatscenario's geven aan dat we drogere zomers en nattere winters kunnen verwachten. We moeten ons voorbereiden op verzilting. Marte heeft als voorbeeld 2 projecten om de zoetwatervoorraad te verbeteren:
- Uitstroomniveau regelen via anti-verzilting drainage, met tegendruk voor de zoute kwel die van onder komt
- Pilot Zoete Toekomst Texel. Texel is voor zoetwater afhankelijk van het vaste land; hoe maak je de boeren zelfvoorzienend? Oplossing is in de winter een zoetwaterbel via drainagebuizen vullen en dit water in de zomer gebruiken.
Internationale projecten beslaan vaak grote(re) gebieden, een heel stroomgebied, waarbij je rekening moet houden met veel factoren (steden, aanbod, watervraag). Alles hangt met elkaar samen. In Jordanië is er bijvoorbeeld een groot project, dit land heeft een extreme waterschaarste.
Marte werkt in een project met kleinschalige interventies en probeert deze te integreren in de lokale waterstrategie. Ze doet hiervoor zelf de plaatsbepaling en maakt conceptuele ontwerpen en monitort de effecten.
Welke kleinschalige maatregelen kunnen helpen in de waterstrategie? Geen grote dammen, maar gebruik het landschap; Trenches in het landschap; Terrassen; etc. Vaak is het een combinatie van maatregelen over het hele stroomgebied.
Wat bepaalt welke maatregelen genomen moeten worden?
- het doel (aanvullen grondwater, direct gebruik, tegengaan van erosie, verminderen overstromingsrisico, …)
- wat is de beschikbaarheid van water en welke vraag is er
- welke opties hebben we voor opslag
- bovenstrooms/benedenstrooms
- Landschap (hellingen, gebruik,...)
Via remote sensing wordt informatie verzameld over de geologie, vegetatie status, landgebruik. Via de satelliet beelden wordt het landschap geanalyseerd en op basis daarvan weet je of en hoe grondwater aangevuld kan worden. Om informatie te verzamelen is remote sensing belangrijk, toch blijft het veldwerk en de gesprekken met de lokale bevolking en partners belangrijker. Traditionele kennis is relevanter dan ooit. Hierbij is sociale acceptatie ook heel belangrijk; bij de overdracht van een project wordt het eigenaarschap door de lokale partners meegenomen.
Op basis van al deze data, observaties én de lokale kennis, wordt het advies gegeven over Waterbeheer en Landbeheer.
