(c) Roos Kentie
Lezing 26 september 2023 door Roos Kentie
Zeevogels in het nauw?
Rosemarie is werkzaam bij IBED (Instituut voor Biodiversiteit en Ecosysteem Dynamica). Daarnaast onderzoeker aan de Universiteit van Amsterdam en het NIOZ op Texel. Gespecialiseerd in populatiedynamiek van (zee)vogels.
Kleine mantelmeeuwen en zilvermeeuwen zijn één van de weinige in Nederland broedende zeevogels. De veranderingen op de Noordzee gaan harder dan ooit, denk aan windmolenparken die worden gebouwd, veranderende visserijdruk en voedselbeschikbaarheid voor zeevogels, en opwarming van de zee. Om te begrijpen wat de impact van deze verandering is op onze zeevogels moeten we hun ecologie begrijpen. Door omgevingseffecten te analyseren kan er duidelijkheid komen in de populatie van de meeuwen.
In 2022 waren er 462 windturbines in Nederland. In 2030 naar verwachting 1700 en in 2050 5000 stuks! Er ontstaat habitatverlies vanwege het vermijden van windmolenparken. Om vogelsterfte te voorkomen, is er een start/stop procedure tijdens nachten met veel vogeltrek. Ook een hogere afstand van de wieken tov het wateroppervlak kan mortaliteit voorkomen. De zilvermeeuw, kleine mantelmeeuw en grote mantelmeeuw zijn het meest gevoelig voor aanvaringen.
In Zweden wordt 1 wiek zwart gemaakt wat zorgt voor minder mortaliteit. Ook laser en lichteffecten kunnen aanvaringen voorkomen maar daar moet nog meer onderzoek naar gedaan worden. De windmolenproducenten zouden hun verantwoordelijkheid moeten nemen in de onderzoeken naar de mortaliteit. Helaas zijn er teveel verschillende partijen die diverse belangen hebben.
Op Texel zijn er meer zilvermeeuwen dan kleine mantelmeeuw. Begin 19e eeuw werden veel zilvermeeuweieren voor consumptie geraapt. In de jaren 30-40 werd de zilvermeeuw beschermd. In de jaren 50-60 was door vergiftiging en afschot de populatie stabiel. Vanaf de jaren 70 is door de bescherming de populatie flink toegenomen. Vanaf 1990 is de populatie afgenomen. De kleine mantelmeeuw kwam pas vanaf de jaren 70. Vanaf 2010 neemt hun populatie ook af. Met een leeftijd van 5 jaar gaat de zilvermeeuw broeden. Door ze te ringen kon volop informatie gekregen worden over hun levensloop. De gemiddelde leeftijd is 12 jaar maar ze kunnen zelfs 30 jaar worden! Langs de Noordzeekust zijn er diverse kolonies. De 1e jaaroverleving van de kolonie in Ijmuiden is het hoogst. Waarschijnlijk door de diversiteit aan voeding die voorhanden is. Zowel vanuit zee als land (Amsterdam). Meeuwen zijn alleseters.
Grootschalige veranderingen op zee (visserij en windmolens) zullen effecten hebben op zeevogels.
Komen de meeuwen nu echt in het nauw hierdoor?
Meeuwen zijn flexibeler dan andere soorten zoals grutto’s. Ze zullen waarschijnlijk niet echt in het nauw komen. Het ecosysteem is wel degelijk in het nauw waar de meeuwen deel vanuit maken.