28 maart 2012: Professor Willem van Rhenen tijdens Spruitenavond over bevlogenheid

Uit het weekbericht:

Voor de derde maal is het vanavond “Ouder-spruitavond”. Ons tweejaarlijkse evenement waarbij onze nazaten als spruiten aan (en niet op) tafel aanwezig zijn. Dit kunnen (klein)kinderen zijn, maar ook neefjes en nichtjes, en/of vriendjes van hun. Op 18 januari tijdens het bezoek van de gouverneur Wouter van Putten is onze ouderspruit-avond aangehaald als één van de hoogtepunten van ons Rotaryjaar. Een ieder die vanavond aanwezig was kan beamen dat hier niets te veel mee gezegd is. De opkomst was boven verwachting en er diende zelfs extra stoelen aangerukt te worden.

Willem van Rhenen

“Werken, stress of bevlogenheid”, dat is het thema van de presentatie. Willem van Rhenen is zijn eigen werkzame leven begonnen als arts. Vanuit die functie heeft hij veel mensen met stress gerelateerde klachten behandeld. Nu is hij onder andere verbonden aan Post.nl, 365 en Business universiteit Nyenrode. In zijn presentatie neemt Willem zich zelf vaak als voorbeeld om herkenbare situaties toe te lichten. Hij laat daarmee onder andere zien dat ontkennend denken niet mogelijk is. Twee inleidende filmpjes (een scene uit Modern Times uit 1936, een film van Charlie Chaplin, en een scene van cabaretier Lebbis uit 2011 van een ‘droomserveerster’) zijn de overgang om te komen tot het begrip ‘bevlogenheid’.

Bevlogen werknemers doen net iets extra. Bevlogen zijn wil zeggen dat er met veel energie toegewijd gewerkt wordt. De tegenhanger hiervan is burn-out. Dit kan als volgt schematisch weergegeven worden;

Om te komen tot bevlogenheid zijn er drie psychologische basisbehoeften: Verbondenheid, groei/ontwikkeling en autonomie. Willem adviseert de jeugd bij het kiezen van een baan uit te gaan van de gedachte ‘waaraan zal ik het meeste plezier beleven’. Dit is volgens hem de basis om het verst te komen in je toekomstige carrière. Als de bronnen weg vallen tijdens het werk dan valt ook de positieve energie weg. Dit uit zich door werknemers die dan vinden dat er gewerkt moet worden onder een te hoge werkdruk. Bevlogen zijn betekent ook dat je je steeds moet kunnen opladen. Belangrijk is: Krijg je energie van je werk of kost het je energie?

Na deze inleidende presentatie is het duidelijk dat dit veel heeft losgemaakt bij zowel de Rotarians als de jeugd. De discussieleider moet haast jongleren om het grote aantal vragenstellers van voor tot achter in de zaal aan bod te laten komen. Niet alleen de wijsneuzen (hierbij noemt de schrijver geen namen) maar ook veel van onze spruiten staan te popelen om deel te nemen aan de discussieronde.

Een selectie van enkele van de gestelde vragen en/of opmerkingen:

-	Wat verstaan we eigenlijk onder competentie? Wanneer is iemand competent?

-	Hoe maak ik een goede keuze voor mijn eerste baan na het afronden van mijn studie?

-	Hoe weet je of iets energie kost of oplevert? Is dit meetbaar?

-	Is het wel reëel te stellen dat bevlogenheid iets is wat je kunt bereiken? In de praktijk hebben mensen veel verplichtingen en kunnen niet zomaar uit hun baan stappen.

-	Er lijkt een tendens te zijn dat ouderen veel te lang doorgaan in hun baan en dat jongeren te snel de pijp aan Maarten geven.

-	Hoe ga je als leidinggevende bevlogen jongere om met cynische oudere werknemers?

-	Er is geen baan waar het elke dag een bevlogen dag is. Een waarschuwing voor de jeugd is, dat ze soms een minder plezierige periode door moeten worstelen. Willem van Rhenen haakt daar op in door te zeggen dat zo’n periode in de praktijk circa één jaar duurt.

-	Hoe weet je als je nog op school zit of je het juiste vakkenpakket gekozen hebt? Sluit dit wel aan bij datgene wat je later wilt gaan doen?

-	Welk percentage van de werkende mensen is bevlogen? Dit blijkt ongeveer 20% te zijn. Hier is Karel Deppe het niet mee eens, want die ziet ten minste 80% bevlogen werknemers in de bedrijven waar hij nog over de vloer komt. Maar hierbij hebben we het dan wel over de ‘maakindustrie’.

Bevlogenheid lijkt toe te behoren aan de tijd die mensen tijdens hun werk doorbrengen. Bevlogenheid lijkt de grens tussen privé en werk te doen vervagen en zorgt voor een goede balans. Iemand die bruut door z’n wekker gewekt wordt en denkt: ‘O nee hé, ik moet vandaag weer’, zal deze balans niet hebben.

-	Een laatste wijze les (van een wijze man in het publiek) die hij weer van zijn vader heeft: “Als je niet kunt doen wat je leuk vind, dan moet je maar leuk vinden wat je doet”. Ofwel: mensen kunnen leren dingen leuk te vinden.

Met deze laatste wijze raad is Willem van Rhenen het grotendeels eens. Zijn uitleg was, net als alle andere reacties die hij gaf op de gestelde vragen en opmerkingen, zeer leerzaam. En dan niet alleen voor de jeugd. Tijdens de gehele presentatie en discussieronde was het opmerkelijk stil in de overvolle zaal. De aandacht was er goed bij. Voor uw schrijver reden om te concluderen dat het thema alle aanwezigen aansprak. Diegenen die er niet bij waren kunnen ook een les uit deze avond trekken. Het niet aanwezig zijn bij deze avond is een gemiste kans.