Rotarylid in het zonnetje: meester Ruud

Verscheidenheid in beroepen, dat is de unieke kracht van Rotary. We hebben zowat het hele alfabet aan classificaties in huis, van assetmanagement tot zuivelindustrie. Of neem basisonderwijs, de classificatie van Ruud Smitshuijsen.

Dat Ruud zich ook bij het coachen van volwassenen als een vis in het water voelt, liet hij onlangs zien bij twee discussieavonden over de vernieuwing van onze club. In het Wapen van Voorschoten vertelt hij over zijn passie als zelfstandig coach.

Hoeveel ervaring moet je hebben voordat je een onderneming start? Wat de 61-jarige Ruud betreft is dat bijna veertig jaar. April 2021 startte hij zijn eigen praktijk Smitshuijsen-Coaching. Dat deed hij met de lancering van een spiksplinternieuwe website en registratie in het StiR-register voor professioneel begeleiders. Door zijn jarenlange ervaring en aanvullende scholing is Ruud van alle markten thuis, dus ook buiten het onderwijs.

Twee groepen 8

Begin jaren tachtig, na het afronden van de pedagogische academie, begeleidt Ruud alle typen scholieren: van kinderen voor wie de ontwikkeling niet vanzelfsprekend verloopt tot niets-aan-de-handkinderen en van degenen die willen worden uitgedaagd met extra taken tot hoogbegaafden. Op dit moment geeft meester Ruud twee dagen in de week les aan twee groepen 8 en besteedt hij de andere drie dagen onder meer aan een talentengroep.

“Naast mijn baan als schoolmeester, want dat ik ben in hart en nieren, begeleid ik al mijn leven lang teams”, vertelt Ruud. “Met name bij grote onderwijsherzieningen zoals Weer Samen Naar School was er veel te doen. Bovendien coach ik ook op dit moment nog met heel veel plezier collega’s, bijvoorbeeld omdat ze de ambitie hebben om zich te bekwamen in talentgesprekken met kinderen of omdat ze hun vaardigheden als leerkracht willen vergroten.”

Regels stellen en consequent zijn

Vooral zij-instromers ziet Ruud de afgelopen jaren worstelen met hun vak. “De ene keer betreft het een praktisch vraagstuk, zoals hoe je omgaat met leswisselingen, dus van rekenen naar spelling of van speelkwartier naar lessituatie. Een andere keer vindt een beginnende leerkracht het lastig om regels te stellen en consequent te zijn. Slaag je daar niet in, dan gaat de klas rebelleren en verval je in een gekunsteld systeem van straffen en belonen.”

In plaats van straffen en belonen helpt Ruud de leerkracht een relatie met de klas op te bouwen. “Vanuit de positieve psychologie kijk ik naar de talenten die de leerkracht bezit en kan inzetten om de relatie te verbeteren”, legt Ruud uit. “Zoals ik mijn hele leven al kinderen begeleid en zie groeien, zie ik vanuit die extra rol ook collega’s groeien. Bezig zijn met die ‘mensvorming’ vind ik het mooiste dat er is. Ik geniet intens van het mensen in hun kracht zetten.”

Piepjonge Mark Rutte

Ook buiten het onderwijs begeleidt Ruud volwassenen, als rijke aanvulling op zijn dagelijkse werk. Zo verzorgt hij in de jaren tachtig en negentig trainingen in communicatieve vaardigheid voor politici. In het multiculturele jeugdcentrum Don Bosco Rijswijk mag hij zelfs de piepjonge Mark Rutte de nodige tips & tricks meegeven. Van lieverlee bouwt Ruud zijn trainingsaanbod uit met presenteren, onderhandelen, discussiëren en vergaderen.

En nu dus een eigen praktijk. “Wat mij echt triggerde was het lerarentekort en de ervaring met zij-instromers in het onderwijs. Als school moet je nieuwe collega’s zien te werven, maar je moet ze ook voor het vak behouden. Ik zag managers die er hun hand niet voor omdraaiden om 80 mensen aan te sturen. Maar een klas van 28 … ze vegen de vloer met je aan. Terwijl ik zulke leerkrachten hielp het vertrouwen in zichzelf terug te vinden ging ook bij mezelf een nieuw vuurtje branden. Ik ontdekte een nieuwe passie. Eenmaal die route ingeslagen, was er geen weg meer terug.”

Zoektocht faciliteren

Smitshuijsen-Coaching helpt bij zes herkenbare hobbels in je persoonlijke leven, van burn-out en stress tot perfectionisme. “Op elk van die werkterreinen kan iets mislopen”, licht Ruud toe. “Waar het met coaching om gaat is het faciliteren van een zoektocht. Wat zijn jouw normen, waarden en overtuigingen? Waar zit een belemmering? In wezen komt het neer op hoe je gebakken bent. Ik neem mijn cliënten bij de hand en laat ze herontdekken dat ze power hebben voor talenten en kwaliteiten.”

Perfectionisme betekent bijvoorbeeld dat iemand heel secuur is. “Dat is dus een goede eigenschap. Maar als perfectionisme doorslaat wordt het een belemmerende factor. Met de cliënt ga ik dan terug naar de positieve goede energie en het talent. Weet dat het perfectionisme jou heeft gebracht tot waar je nu bent. Maar kun je ook tevreden zijn met minder perfect? Hoe sluit je daar vrede mee? Dat is de zoektocht die we samen aangaan.”

Omgaan met werkdruk

Een cliënt die tevreden op een coachingstraject met Ruud terugkijkt is de 26-jarige Nanda. “In mijn werk legde ik de lat lag heel hoog voor mezelf”, vertelt ze. “Om te leren hoe ik met die werkdruk kon omgaan zocht ik iemand om het daarover te hebben. Mijn werkgever bracht me in contact met Ruud en zo zijn we samen een traject gestart van zesmaal één tot anderhalf uur. Om de twee weken hadden we een afspraak.”

Ruud stelt vooral veel vragen, onder andere met kaartjes waarmee Nanda keuzes moet maken. Nanda: “Het voordeel van vragen stellen is dat je voor jezelf duidelijk krijgt wat je belangrijk vindt. Vaak weet je de antwoorden wel, maar is het nog niet zo helder. Wat ik heel prettig vond is dat Ruud niet zijn mening geeft. Verder heb ik als positief ervaren dat Ruud spiegelde wat hij zag. Door terug te geven wat hij aanschouwde bood hij me waardevolle inzichten.”

Werk delegeren

Nanda vindt het bijvoorbeeld lastig om werk te delegeren. “Ik wist niet zo goed welke rol ik daarin speelde, hoe ik zoiets aan een collega kon vragen, op welke manier ik wilde dat een taak door iemand anders werd uitgevoerd. Samen zijn we gaan kijken waar die weerstand bij mij zit en hoe ik het anders zou kunnen aanpakken. Wanneer stap ik naar een collega? Wat voor feedback geef ik? Doordat Ruud en ik dat in detail met elkaar bespraken wist ik wat me te doen stond.”

“Ik denk dat je soms een duwtje nodig hebt”, besluit Nanda. “Ook met familie en vrienden praat ik over mijn werk, maar een buitenstaander geeft toch weer andere inzichten. Daarnaast dwing je jezelf om serieus met een knelpunt bezig te zijn in plaats van er alleen maar over na te denken. Juist doordat ik er met Ruud heel gestructureerd over heb gesproken lukte het me wél om dat stapje te zetten en dingen anders te gaan doen.”

Passen we bij elkaar?

Ook Ruud zelf kijkt met plezier terug op het traject met Nanda. “Een voorwaarde voor een succesvol traject is dat cliënten zich openstellen, vertrouwen hebben in mij als persoon om samen die zoektocht aan te gaan. Daarom heb ik altijd een gratis oriënterend ‘klikgesprek’ van één tot anderhalf uur, waarin we kijken of we bij elkaar passen. Gaan we inderdaad verder, dan ben ik verantwoordelijk voor het proces en mijn cliënt voor het doel dat wordt bereikt.”